Mapa miasta i gminy

Ziemia Kalwaryjska na starej pocztówce.Ze zbiorów Adama Stokłosy Zespół Kulturowo-Krajobrazowy Kalwarii Zebrzydowskiej, nowo wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, leży w południowej Małopolsce. Z Krakowa można tu dojechać koleją, lub dogodną drogą szybkiego ruchu. Kalwaria Zebrzydowska to miejsce niezwykłe. Niedaleko tętniącego życiem miasteczka, w dolinie Cedronu i na stokach sąsiednich wzniesień rozciąga się "Polska Jerozolima" - siedemnastowieczny klasztor i rozległy park krajobrazowy z szerokimi otwarciami widokowymi, alejami wiekowych drzew i kaplicami o znakomitej i niewiarygodnie różnorodnej barokowej architekturze. Starożytne nazewnictwo, kompozycja i przesłanie formalno-treściowe jest upamiętnieniem i ilustracją Pasji oraz życia Maryi. Dróżki Pielgrzymkowe, prowadzone pośród lasów i pól, liczą prawie 15 km., a przeżycie mistyczne wiąże się ściśle z kontemplacją nieskażonego piękna przyrody. Kalwarię założył w latach 1600-1627 wojewoda Mikołaj Zebrzydowski herbu Radwan. Pobożny fundator wzniósł pod szczytem góry Żar klasztor bernardynów i kościół pod wezwaniem Matki Bożej Anielskiej, a w otaczających lasach 37 stacji Męki Pańskiej według projektów architektów włoskich i niderlandzkich. W epoce niepokojów i szerzącej się eformacji Kalwaria miała przybliżyć Polakom Ziemię Świętą i umocnić religię katolicką. Wkrótce obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej zasłynął cudami i łaskami, a klasztor stał się ważnym ośrodkiem życia artystycznego, intelektualnego i religijnego. Niezmiennie od 400 lat tłumy pątników ściągają tu na Misteria Wielkiego Tygodnia. Bardzo uroczyście obchodzi się także sierpniowe święto Matki Boskiej Zielnej.Miasteczko, zwane początkowo Zebrzydowem, założono obok klasztoru, aby przybywający z dalekich stron pątnicy mogli znaleźć posiłek i schronienie. W 1640 roku syn wielkiego fundatora, Jan Zebrzydowski, nadał osadzie nową lokację, a z czasem Kalwaria Zebrzydowska stała się znanym ośrodkiem rzemiosła, szczególnie obuwniczego i meblarskiego. Istotny wpływ na rozwój miejscowości miało położenie na szlaku drogowym i kolejowym ze Lwowa do Wiednia, utworzenie szkół i urzędów oraz komory celnej. Od czasu pontyfikatu Jana Pawła II ranga miasteczka wyraźnie wzrosła. Przebiega bowiem tędy "szlak papieski" z Krakowa do pobliskich Wadowic, a sam Ojciec Święty, pamiętając z młodych lat swoje modlitewne wędrówki po Dróżkach, zgodził się przyjąć tytuł Honorowego Obywatela Kalwarii Zebrzydowskiej. Obecnie miasteczko, rozbudowane i zadbane, jest siedzibą dwudziestotysięcznej gminy. Na jej terenie znajduje się ponad 2000 firm wytwórczych i handlowych. Młodzież kształci się w Liceum i Zespole Szkół Zawodowych oraz w franciszkańskim Wyższym Seminarium Duchownym. Nie brak pracy i możliwości wyuczenia zawodu pod kierunkiem doświadczonych mistrzów, zrzeszonych w Cechu Rzemiosł Różnych. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii produkcji, zarządzania i marketingu wyroby kalwaryjskich rzemieślników są znane i cenione. Sprzyjają temu szerokie kontakty krajowe i zagraniczne, stała ekspozycja w Domach Rzemiosła oraz doroczne Kalwaryjskie Targi Meblowe.Okolice Kalwarii Zebrzydowskiej to nie tylko czysta, bogata przyroda ale i liczne zabytki - dokumenty barwnej i burzliwej historii. Na zwiedzających czekają owiane legendą ruiny średniowiecznych zamków: zbójeckie gniazdo Włodkowa, twierdza Konfederatów Barskich na szczycie Lanckorony czy dolinna warownia Radwanitów w Zebrzydowicach. Pośród bukowo-dębowych lasów można podziwiać zespoły reliktowej, drewnianej zabudowy Bugaja i Lanckorony a także gościnne dworki w Zakrzowie, Stryszowie i Zarzycach Wielkich. Atrakcyjne trasy turystyczne zachęcają do wycieczek pieszych, konnych i rowerowych a wielu mieszkańców z przemysłowych regionów Krakowa i Śląska znajduje tu miejsce na rekreacyjne domy lub nawet osiedla się na stałe. Miasto odwiedza rocznie 300 tys. turystów i pątników. Choć strefy życia codziennego, inwestowania i aktywności gospodarczej przenikają się z wszechobecnym sacrum, miejscowa społeczność pragnie nadal bogacić się, nawiązywać kontakty ze światem z myślą o promocji lokalnej kultury i wytwórczości, a nowi inwestorzy zawsze mogą liczyć na życzliwość władzy samorządowej i współobywateli. Ciesząc się z wpisania Zespołu Kulturowo Krajobrazowego na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, Kalwaria Zebrzydowska rozpoczyna jednocześnie cykl obchodów swego 400-lecia. Sanktuarium i władze miasta planują nie tylko uroczystości kościelne, ale i imprezy regionalne, koncerty oraz spotkania naukowców i artystów. W najbliższych latach nadal będzie głośno o Kalwarii Zebrzydowskiej, jej fenomenie przestrzennym i religijnym oraz bogatym życiu gospodarczym i kulturalnym. dr arch. Magdalena Swaryczewska, Miejski Konserwator Zabytków w Kalwarii Zebrzydowskiej. Tekst opracowany na zamówienie Biura Podróży FISCHER Polska, opublikowany w miesięczniku SEZON nr 5 z maja 2001 r. {gallery cols=4 rows=3}historia{/gallery}