PLIKI DO POBRANIA:
Wniosek o udział w „Programie Ograniczenia Niskiej Emisji dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska”
Harmonogram rzeczowo-finansowy inwestycji
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie kontroluje jakość powietrza w ramach państwowego monitoringu środowiska. Informacje o aktualnej jakości powietrza każdy mieszkaniec województwa może zobaczyć na stronie internetowej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie http://www.krakow.pios.gov.pl w zakładce „JAKOŚĆ POWIETRZA on-line”.
Opis monitorowanych substancji, ich oddziaływanie oraz metody ograniczenia można znaleźć pod adresem:
http://monitoring.krakow.pios.gov.pl/opis-monitorowanych-substancji
Przyczyną złej jakości powietrza jest emisja zanieczyszczeń przede wszystkim z indywidualnych gospodarstw domowych. Na złą jakość powietrza wpływa również transport.
Narażenie na oddziaływanie wysokich stężeń pyłu zawieszonego na organizm człowieka może powodować dolegliwości związane z układem oddechowym oraz układem krążenia i pogorszenie naszego zdrowia.
STOP spalaniu odpadów
Podczas spalania śmieci w zwykłych piecach emitowane są szkodliwe substancje: pyły powodujące zanieczyszczenie metalami ciężkimi, trujący tlenek węgla oraz tlenek azotu, który powoduje podrażnienia, a nawet uszkodzenia płuc. W dymie znajduje się dwutlenek siarki, chlorowodór, cyjanowodór oraz rakotwórcze dioksyny. Wszystkie te związki pozostają w sąsiedztwie komina, z którego się wydostały, wdychane są przez okolicznych mieszkańców, wnikają do gleby i wód (a stamtąd np. do przydomowego ogródka), wciskają się wszystkimi szparami do wnętrza domów. Dodatkowo kominy, w wyniku palenia śmieciami często zapychają się sadzą, co może skończyć się dla domowników zaczadzeniem a dla komina zapaleniem przewodu kominowego. Specjaliści ostrzegają: domowe kominy pozbawione filtrów, produkują więcej zanieczyszczeń, niż zakłady czy spalarnie śmieci.
Powstające podczas spalania plastików w niskich temperaturach palenisk domowych dioksyny są związkami chemicznymi, które nawet w śladowych ilościach są niebezpieczne - są one 10 tys. razy bardziej trujące od cyjanku potasu. Dawka dwóch miligramów dioksyn może zabić ważącego 80 kilogramów człowieka. Związki te są rakotwórcze, działają mutagennie, naruszają strukturę kodu genetycznego, obniżają odporność immunologiczną, osłabiają proces wzrostu i powodują zaburzenia neurologiczne i hormonalne, powodują poronienia i wysypki alergiczne. Toksyczne działanie tych związków polega na powolnym uszkadzaniu wielu narządów wewnętrznych tj. wątroby, nerek, rdzenia kręgowego i kory mózgowej. Ponadto wytwarzane podczas spalania plastików dioksyny opadają na glebę, pola uprawne i wodę, przedostają się do wód gruntowych, a tym samym do łańcucha pokarmowego. Stwierdzono, że ponad 50% dioksyn przenika do naszego organizmu z pożywieniem, głównie w postaci produktów mięsnych, mleczarskich i ryb. Związki te są niezwykle trwałe z uwagi na to, że w glebie rozkładają się około 10 lat, natomiast w organizmie ludzkim odkładają się w tkance tłuszczowej oraz w wątrobie i działają tam bardzo destrukcyjnie. Najbardziej zagrożeni są ci, którzy przebywają najbliżej źródła skażenia, a więc osoby, które w sposób "oszczędny" pozbywają się odpadów i ich najbliżsi sąsiedzi.
NIE WOLNO SPALAĆ m.in.: butelek PET, opon, wyrobów z gumy, opakowań typu TETRAPAK, resztek farb, rozpuszczalników, granulatu z gumy, przepracowanych olejów, starych mebli, odzieży, papieru z kolorowych magazynów, zanieczyszczonych tłuszczami, farbami czy innymi substancjami papierów czy tektury, drewnianych ram okiennych, podkładów kolejowych, nasączanych impregnatami i malowanych kawałków drewna.
Spalanie odpadów w paleniskach domowych odbywa się w niskich temperaturach (200 – 500 °C) a w spalarniach odpadów temperaturach wysokich do 1200°C. Spalanie wilgotnych odpadów grozi zatkaniem przez mokrą sadzę przewodów kominowych. Skutek? Cofa się tlenek węgla i może dojść do zatrucia. Problem jest bardzo poważny, bo co roku z różnych przyczyn według środowisk kominiarskich dochodzi do zaczadzenia od 600 do 1000 razy w okresie grzewczym.
Korzyści finansowe w postaci oszczędności na paliwie w ciągu roku lub kosztów wywozu odpadów są tylko pozorne. Koszty leczenia np. astmy spowodowanej zanieczyszczeniem powietrza wynoszą ponad 7 000 zł rocznie. To znacznie więcej niż koszty opalania domu gazem ziemnym.
Warto wiedzieć
- 1 kg poliuretanów, występujących m.in. w gąbkach, uszczelkach czy podeszwach po spaleniu daje 30 do 50 litrów cyjanowodoru, czyli tzw. kwasu pruskiego, a więc jednej z najsilniejszych trucizn
- przy spalaniu 1 kg odpadów polichlorku winylu - popularnego PCV, z którego wykonane są wykładziny, butelki, otoczki kabli, folie, powstaje aż 280 litrów chlorowodoru, który w połączeniu z parą wodną tworzy kwas solny
- podczas spalania odpadów w paleniskach domowych jest emitowanych ponad 700 razy więcej dioksyn niż podczas spalania odpadów w profesjonalnej spalarni.
Zasady właściwego spalania paliw
Stosowanie starego kotła węglowego o sprawności zazwyczaj 50 % powoduje, że roczne marnuje się około 2000 zł na dodatkowe koszty paliwa (przy założeniu spalania węgla o cenie 700zł/tonę). Istotny jest sposób spalania węgla w domowym urządzeniu. Kotły o dość wiekowej już konstrukcji mają niską sprawność, a do tego wytwarzają ogromne ilości gęstego gryzącego dymu.
Kupując nowy kocioł węglowy należy zwrócić uwagę na spełnianie norm jakości urządzenia w tym na klasę emisji zanieczyszczeń do powietrza. Wybieraj kocioł, który spełnia wymagania klasy 4 lub klasy 5 normy PN-EN 303-5:2012.
Co jest ważne przy eksploatacji kotłów na paliwa stałe:
- Nowe kotły grzewcze na paliwa stałe muszą spełniać normy w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza PN-EN 303-5:2012 i mieć wysoką sprawność spalania.
- Moc urządzenia musi być dostosowana do powierzchni ogrzewanej i warunków użytkowania.
- Używanie dobrych jakościowo paliw pozwala na osiągnięcie właściwych efektów spalania i nie niszczy urządzenia grzewczego.
- Nie każde paliwa nadają się do spalania w piecach i kotłach domowych. Każde urządzenie grzewcze jest przystosowane do spalania odpowiednich paliw określonych przez producenta. Niewłaściwe paliwo może spowodować zatkanie przewodu kominowego.
- Do prawidłowego działania urządzenia grzewcze potrzebują dużej ilości powietrza.
O tej zasadzie nie zapominaj nigdy, szczególnie gdy posiadasz uszczelnione okna.
W przypadku braku odpowiedniej ilości powietrza do spalania Twoje urządzenie grzewcze będzie wytwarzało śmiertelnie trujący czad. - Urządzenia grzewcze na paliwa stałe, ciekłe i gazowe muszą mieć zapewnione prawidłowe odprowadzenie spalin do komina. Przewody kominowe i wentylacyjne powinny być drożne, szczelne i wykonane z odpowiednich materiałów.
- Urządzenia grzewcze muszą być usytuowane w bezpiecznej odległości od materiałów palnych (drewno, firanki, wykładziny, odzież itp.).
- Urządzenie grzewcze muszą być poddawane regularnym przeglądom i kontroli. Niesprawne urządzenia grzewcze powodują pożary, zaczadzenia, oparzenia.
Warto wiedzieć
- 1 stary kocioł węglowy emituje tyle pyłu co:
- 2 nowoczesne kotły węglowe
- 5 kotłów na pelety
- 109 kotłów olejowych
- 800 kotłów gazowych
- 1 stary kocioł węglowy emituje tyle benzo(a)pirenu co:
- 2 nowoczesne kotły węglowe
- 4 kotły na pelety
- 10 kotłów olejowych
- 400 000 kotłów gazowych
- zastosowania kotła retortowego (kocioł na paliwo stale zasilany automatycznie) powoduje, że do powietrza dostaje się 40% mniej pyłu PM10 i 35% mniej benzo(a)pirenu niż ze starego kotła węglowego.
Ekologiczny styl jazdy
Ilość samochodów na drogach rośnie z roku na rok - w Małopolsce przyrost wyniósł około 20 000 w latach 2010/2011. Ustawienie za sobą wszystkich samochodów zarejestrowanych w Małopolsce spowodowałoby korek o długości 9 540 km czyli zajęłyby ponad 30% wszystkich dróg w województwie. Na drogach o bardzo dużym natężeniu ruchu przejeżdża w ciągu doby nawet 40-50 tys. pojazdów na dobę.
Zasady ekologicznej jazdy pozwolą na zmniejszenie spalania i mniejszą emisją zanieczyszczeń. Dzięki nim pojazd będzie tańszy w utrzymaniu, a w powietrzu mniej spalin:
- Jedź spokojnie z równomierną prędkością. Ostre przyspieszanie zwiększa spalanie. Szacuje się, że jadąc z prędkością 120 km/h zużywa się 30% więcej paliwa niż jadąc z prędkością 80 km/h. Jadąc z prędkością 140 km/h zużywa się o 20% więcej paliwa niż jadąc z prędkością 120 km/h
- Dbaj o odpowiednie ciśnienie w oponach. Spadek ciśnienia w oponach o 25% zwiększa opór toczenia o 10%, co przekłada się na 2% wzrost zużycia paliwa.
- Mądrze korzystaj z klimatyzacji i ogrzewania - Generalną zasadą jest, że przy jeździe do prędkości 50 km/h bardziej ekonomicznym rozwiązaniem jest otworzenie okien, natomiast powyżej prędkości 50 km/h bardziej ekonomiczne jest włączenie klimatyzacji.
- Jeżeli zbliżasz się do świateł lub zjeżdżasz z górki nie wrzucaj luzu. Samochód na luzie zużywa paliwo na biegu jałowym. Tocząc się na biegu nie spalasz nic.
- Przy każdym postoju dłuższym niż 30 sekund bardziej ekonomicznym rozwiązaniem jest zgasić silnik, niż czekać przy włączonym. Silnik pracujący na biegu jałowym przez 3 minuty zużyje ilość paliwa wystarczającą na przejechanie 1 km z prędkością około 50 km/h.
- Usuń z karoserii wszelkie wystające elementy jak bagażniki rowerowe, nie fabrycznie montowane spojlery. Zwiększają one znacznie opór powietrza i w konsekwencji zużycie paliwa. Szacuje się, że bagażnik dachowy przy prędkości 120 km/h zwiększy zużycie paliwa o około 20%. Podobnie zadziałają otwarte szyby przy większej prędkości.
- Zlikwiduj zbędne obciążenie w samochodzie. Każde dodatkowe 10 kg w samochodzie to nie mniej niż 0,1 litra na 100 km
- Staraj się jeździć na możliwie najwyższym biegu. Jeżeli czujesz, że już można wrzucić wyższy bieg nie przeciągaj obrotów. Poruszając się na najwyższych biegach, pozwalamy silnikowi zejść na niższe obroty, które nie tylko oszczędzają paliwo, ale także mniej zużywają jednostkę napędową oraz pozwalają na zmniejszenie emisji CO₂.
- Unikaj gwałtownego ruszania i hamowania. Mądrzejsze posługiwanie się pedałem gazu i hamulca może zmniejszyć zużycie paliwa nawet do 25%.
Nie używaj samochodu do najkrótszych podróży, gdyż:
- przejście 1km zajmuje 10 minut spokojnym marszem – zwykle krócej niż jazda samochodem z opuszczaniem jednego parkingu i szukaniem nowego miejsca do zaparkowania,
- na tak krótkiej trasie silnik nie zdąży się rozgrzać a zimny zużywa najwięcej paliwa i produkuje najwięcej spalin,
- przy tak krótkiej podróży samochodem zanieczyszczasz wyłącznie swoją bezpośrednią okolicę, czyli powietrze, którym oddychasz Ty i Twoja rodzina.
Źródło: Wrota Małopolski
